มงคลสิ่งที่นักมวยสวมหัวก่อนชกคืออะไร

มงคลคือเครื่องหัวที่นักชกมวยไทยใช้สวมศีรษะก่อนทำการต่อสู้ ซึ่งธรรมเนียมในการสวมใส่อุปกรณ์นี้มีความเป็นมา เกี่ยวพันกับศาสนาพุทธอย่างลึกซึ้งเลยทีเดียว 

นักมวยต้องสวมมงคลไว้ที่ศีรษะตลอดทางการเดินขึ้นสังเวียน และจะถอดออกเมื่อการแข่งขันจะเริ่มต้นขึ้น มงคลจะได้รับการปลุกเสกจากพระเสมอ ถือกันว่าห้ามให้มงคลแตะพื้นและห้ามให้คนข้าม เพราะมงคลคือสิ่งที่นำสิริมงคลมาให้แก่ผู้สวมใส่ พร้อมปกป้องให้พ้นจากภยันตราย และยังมอบพละกำลังความแข็งแกร่งอีกด้วย

ธรรมเนียมนี้มีประวัติความเป็นมายาวนานหลายร้อยปี และยังมีความเกี่ยวข้องกับนักรบไทย จนได้เป็นเอกลักษณ์สำคัญอย่างหนึ่งของมวยไทยมาถึงจวบจนทุกวันนี้

การสวมมงคลมวยไทยในสังเวียน 

ประเจียดที่ต้นแขนและมงคลที่ศีรษะมีความสัมพันธ์กับประวัติศาสตร์และธรรมเนียมประเพณีของทั้งไทยและศาสนาพุทธ อุปกรณ์เหล่านี้กลายเป็นเครื่องสวมใส่สำหรับเหล่านักมวยนอกเหนือจากผ้าพันมือ กระจับ และกางเกงขาสั้น แต่ความแตกต่างคือประเจียดและมงคลเป็นอุปกรณ์เครื่องสวมใส่ที่มีความศักดิ์สิทธิ์และสัมพันธ์กับความเชื่อนั่นเอง

นักชกจะต้องสวมประเจียดและมงคลเมื่อเข้าสังเวียนและระหว่างทำการไหว้ครู ซึ่งการรำไหว้ครูนี้เป็นพิธีกรรมทางจิตวิญญาณที่ต้องทำก่อนวางหมัดทุกครั้ง หลักการคือเป็นการน้อมรำลึกในพระคุณของครูมวยและพ่อแม่หรือครอบครัว เมื่อไหว้ครูเสร็จแล้ว จึงจะถอดมงคลและเริ่มชกได้ แต่นักมวยยังสามารถสวมใส่ประเจียดไว้ที่ต้นแขนได้ระหว่างชก  

ประเจียดทำจากเชือก ผ้าถัก หรือผ้าไหม ส่วนมากแล้วจะให้คนในค่ายมวยเป็นคนทำให้ นอกจากนี้ บางครั้งจะมีการใส่อัฐิของบรรพบุรุษนักมวยเข้าไปในตัวมงคลเพื่อเพิ่มความเป็นสิริมงคลด้วย แต่ที่นิยมมากกว่าคือนำเศษผมคนที่รักใส่และถักทอรวมเข้าไป

ประเพณีและความเชื่อของมงคลในมวยไทย

นักชกมวยไทยที่เป็นชาวต่างชาติ ก็มักได้รับคำแนะนำให้สวมมงคลขึ้นสังเวียนแม้บางคนอาจไม่นับถือพุทธ แต่การสวมมงคลนี้ถือเป็นการให้เกียรติธรรมเนียมปฏิบัติ 

เครื่องหัวอย่างมงคลถือเป็นอุปกรณ์ป้องกันภัยให้แก่นักชก เมื่อทำมงคลเสร็จชิ้นหนึ่งแล้ว พระสงฆ์จะทำการปลุกเสกให้ จึงถือเป็นของสูง ห้ามข้าม และห้ามให้มงคลแตะพื้นนั่นเอง 

แม้จะทำจากผ้าหรือเชือกทอ แต่ก็สามารถตกแต่งด้วยสัญลักษณ์หรือเครื่องรางทางศาสนาได้เช่นกัน สำหรับนักชกชาวมุสลิม มงคลอาจมีคำสอนจากคัมภีร์อัลกุรอาน ซึ่งนักมวยต้องท่องบทสวดนั้นๆ ขณะรับมงคลมาสวมศีรษะหรือขณะถอดออกจากศีรษะ คนที่ถือมงคลเก็บไว้ได้ก็มีแต่เทรนเนอร์หรือครูฝีกเท่านั้นด้วย 

ค่ายมวยแต่ละแห่งมีพิธีกรรมที่เกี่ยวกับมงคลต่างกันไป บางครั้งนักชกอาจแบ่งมงคลกันใช้ แต่หลายครั้งมงคลจะแยกกันใช้และถือเป็นของส่วนตัวเท่านั้น

จุดประสงค์ของมงคลก็คือ เพื่อนำความเป็นสิริมงคลมาสู่ผู้สวมใส่ อีกทั้งยังช่วยปกป้องผู้สวมใส่ให้แคล้วคลาดปลอดภัย มีแรงชกตลอดการต่อสู้ นักมวยยังอาจใช้ประเจียดหรือการสักยันต์ในการช่วยเสริมโชคและความแข็งแกร่งในการต่อสู้ได้เช่นกัน 

ประวัติความเป็นมาของมงคลในมวยไทย

สยามประเทศเกิดศึกสงครามกับประเทศเพื่อนบ้านเป็นเวลาหลายศตวรรษโดยเฉพาะศึกสงครามกับทางพม่า เหล่านักสู้จะฝึกซ้อมมวยไทยในรูปแบบของมวยโบราณซึ่งเป็นศิลปะป้องกันตัวที่ไม่ต้องใช้นวม อันตรายถึงชีวิต และใช้จริงทั้งในสนามรบและสังเวียน นอกจากมวยแล้วทหารไทยในยุคนั้นยังฝึกซ้อมการใช้อาวุธกระบี่กระบองอีกด้วย

เมื่อได้วิชามวยโบราณและกระบี่กระบองแล้ว ทหารก็จะพร้อมออกรบในสงคราม โดยจะมีธรรมเนียมอย่างหนึ่งที่ยังคงทิ้งร่องรอยมาจนถึงปัจจุบันนั่นก็คือ ทหารจะนำเศษผ้าของคนที่ตนรักมาให้พระสงฆ์ทำการปลุกเสกและนำผ้านั้นมาพันรอบต้นแขนก่อนทำการรบ นั่นคือต้นกำเนิดของประเจียดในมวยไทยยุคปัจจุบัน

บางครั้ง ทหารโบรารจะใช้ผ้าหรือเชือกที่ได้รับพรหรือการปลุกเสกจากพระแล้วมาคาดศีรษะ  โดยเชื่อกันว่าผ้าคาดหัวนี้จะช่วยเพิ่มแรงกายแรงใจและสิริมงคลในการต่อสู้ ธรรมเนียมปฏิบัตินี้สืบต่อกันมานานหลายพันปีจนกลายเป็นมงคลในกีฬามวยไทยยุคปัจจุบันตามที่เห็นในศาสตร์แห่งหมัดเข่าศอกนั่นเอง 

ทหารยังมีคาถาหมัดหนัก “กำปั้นหนักหมื่น” ซึ่งสื่อว่า 1 กำปั้นหนักหรือชกแรงเท่า 10,000 กำปั้น โดยจะมีแม่ทัพเป็นคนนำกล่าวคาถา คาดว่าการท่องคาถาก่อนเข้าสนามรบได้ส่งอิทธิพลต่อการสวดหรือเป่าคาถาก่อนขึ้นสังเวียนของนักชกมวยไทย โดยมีครูหรือเทรนเนอร์เป็นคนเป่ากระหม่อมนั่นเอง

ธรรมเนียมเหล่านี้มีหลักเกณฑ์อยู่ 2 อย่างก็คือ เป็นการรับศีลรับพรจากพระภิกษุสงฆ์เพื่อให้อยู่ยงคงกระพันและปลอดภัย และเป็นการนำขวัญกำลังใจจากคนที่บ้านเข้าสู่สังเวียนหรือสนามรบ ซึ่งแนวคิดนี้ก็ยังได้รับการสืบทอดมาจนถึงปัจจุบันแม้เวลาผ่านล่วงเลยไปแล้วหลายร้อยปี

ความสัมพันธ์ระหว่างนักมวยศาสนาพุทธและชีวิตครอบครัว

นักมวยจะมีครอบครัวอยู่ในใจเสมอเมื่อทำการต่อสู้ โดยเฉพาะนักมวยชาวไทยที่จะนึกถึงพ่อแม่เสมอ

แชมป์โลกมวยไทย One รุ่นฟลายเวท อย่าง “ดิ ไอรอนแมน” รถถัง จิตรเมืองนนท์ ก็ได้กล่าวถึงความสำคัญของพ่อแม่ที่มีต่ออาชีพของตนเองว่า

“พ่อแม่ผมใช้ชีวิตลำบากกว่าที่ผมต้องเจอเยอะผมยังติดหนี้บุญคุณพ่อแม่แล้วก็อยากทดแทนบุญคุณที่เขาทำให้ผมเลี้ยงดูผมมาแม่ผมสอนให้ผมสู้ในการดำเนินชีวิตสอนให้ผมมีหัวใจที่เข้มแข็งผมภูมิใจในตัวเองมากที่สามารถดูแลครอบครัวได้ตั้งแต่อายุน้อยเวลาแม่ผมอยากกินอะไรผมก็จะพาไปกินถึงแม้เมื่อก่อนชีวิตเราจะลำบากกันมากแต่ผมก็รู้สึกขอบคุณพ่อแม่ผมในทุกๆวันผมจะไม่ลืมเลยว่าพ่อแม่ลำบากเพื่อพี่น้องอย่างเรามามากแค่ไหนครับ” รถถัง จิตรเมืองนนท์

รถถังเริ่มเป็นนักมวยและเริ่มดูแลครอบครัวได้ตั้งแต่วัยเด็ก ปัจจุบันเขามีทรัพย์สินเงินทองมากพอให้ซื้อบ้านให้ครอบครัวอยู่อาศัย แม้ตัวเขาเองจึงประสบความสำเร็จมีชื่อเสียงทั่วโลกแต่เขาก็ยังดูแลพ่อแม่อยู่เสมอ ปัจจุบันรถถังเป็นนักเตะมวยไทยที่มีประวัติชนะ 270 นัด แพ้ 42 นัด และเสมอ 10 นัด ในวัยเพียง 25 ปี

สำหรับนักชกหญิงอดีตแชมป์โลกมวยไทย One รุ่นอะตอมเวท อย่างแสตมป์ แฟร์เท็กซ์ก็ได้เปิดใจว่าพ่อแม่มีความสำคัญต่อเส้นทางสายอาชีพนักมวยของเธออย่างไรบ้าง แสตมป์เองได้ชกมวยไทยมาหลายปี ดูแลพ่อแม่เป็นอย่างดี ในการสัมภาษณ์หนึ่งกับทาง One แสตมป์ได้บอกว่า

“พ่อแม่หนูก็ทำทุกอย่างที่ทำได้ให้ลูกๆค่ะออกจากบ้านตั้งแต่เช้ามืดกลับบ้านมาก็ค่ำแล้วทำงานทั้งวันเพื่อให้เรามีกินตอนค่ำพอมาชกมวยเราก็ได้รู้ว่ามันหาเลี้ยงตัวเราเองได้แล้วก็หาเลี้ยงครอบครัวได้ด้วยค่ะ” แสตมป์ แฟร์เท็กซ์

แสตมป์แฟร์เท็กซ์ได้เป็นแชมป์โลกมวยไทย คิกบ็อกชิ่ง และกระทั่ง MMA แสตมป์เริ่มชกเพื่อพ่อแม่ตั้งแต่เด็ก จนพัฒนาตัวเองขึ้นมาเป็นนักมวยแนวหน้าในปัจจุบัน

ศาสนาพุทธยังมีความสำคัญและมีอิทธิพลต่อคนไทยเป็นอย่างมาก ตามธรรมเนียมแล้ว ชายไทยจะต้องบวชพระเป็นเวลา 2 สัปดาห์  ซึ่งนักชกระดับโลกอย่างบัวขาวได้ให้สัมภาษณ์กับมวยไทยซิติเซนถึงช่วงที่ตนได้บวชเป็นพระว่า

“ตอนผมบวชผมก็ทำหน้าที่พระอย่างเต็มที่ซึ่งในช่วงนั้นชีวิตเรียบง่ายมากมีแค่ทำกิจของสงฆ์ตักบาตรสวดมนต์แล้วก็ศึกษาพระไตรปิฏกถ้าตอนนั้นผมไม่มีกำหนดชกต่อจากช่วงที่บวชผมก็อยากจะบวชต่อครับ” บัวขาว

นอกจากนี้ครูมวยอย่างครูเกเองก็ได้บวชเรียนเป็นเวลานาน สมัยยังหนุ่ม ครูเกก็เคยเป็นนักชกมวยไทยที่เก่งมากจนกระทั่งเกิดเหตุขาหักพลิกชีวิตไป เมื่อขึ้นแข่งขันไม่ได้ ครูเกย์จึงบวชพระเป็นเวลา 10 ปี โดยให้สัมภาษณ์กับ มวยไทยซิติเซน ว่า

“ตอนที่ผมเข้าไปที่วัดผมตั้งใจจะบวชแค่ 7 วันตอนเป็นพระก็ไม่ต้องทำอะไรมากนอกจากตักบาตรตอนเช้าทำงานต่างๆในวัดแล้วเวลาที่เหลือก็เอาไปนั่งสมาธิผมได้สัมผัสกับสันติและความสงบเยอะมากหลายวันกลายเป็นหลายสัปดาห์หลายสัปดาห์กลายเป็นหลายเดือนรู้ตัวอีกทีก็บวช 10 พรรษาไปแล้วครับ“ ครูเก

ครูเกหาทางกลับมาสู่แวดวงมวยไทยในฐานะเทรนเนอร์จนได้ โดยครูเกได้มีชื่อเสียงโด่งดังที่สุดจากการฝึกซ้อมให้กับแอนนา “ซูเปอร์เกิร์ล” จรูญศักดิ์, นัท “วันเดอร์เกิร์ล” จรูญศักดิ์, นักมวยอัจฉริยะอย่างรถถัง, และนักชกคิกบ็อกซิงผู้ยิ่งใหญ่ ซูเปอร์บอน สิงห์มาวิน

ศาสนาพุทธและครอบครัวยังเป็นปัจจัยสำคัญของชีวิตผู้คนในประเทศไทย ธรรมเนียมปฏิบัติเหล่านี้เริ่มต้นขึ้นเมื่อหลายร้อยปีก่อนและยังคงพบได้ในปัจจุบัน ทหารแห่งสยามประเทศจะเข้าสนามรบโดยคำนึงถึงสายใยครอบครัวผ่านเส้นใยของผ้าที่ต้นแขนและศีรษะ นักมวยแต่ละคนก้าวเท้าเข้าสู่สังเวียนพร้อมพรจากพระสงฆ์และคนที่รัก

มงคลที่นักมวยไทยใช้สวมศีรษะและประเจียดที่ต้นแขนต่างสะท้อนถึงศาสนาพุทธครอบครัวและประเทศไทยในยุคโบราณ ธรรมเนียมเหล่านี้เริ่มต้นขึ้นตั้งแต่หลายร้อยปีก่อนสมัยประเทศไทยยังอยู่ในยุคสงคราม ซึ่งมีความผูกพันกับศาสนาพุทธ อีกทั้งยังช่วยตัวเชื่อมจิตใจของนักสู้กับครอบครัวที่รออยู่ด้วย